March 14, 2022

Thesis 2012 : CU/5

โครงการพัฒนาภูมินิเวศ ชุมชนต้นแบบเกษตรกรรมยั่งยืน
ชื่อผลงาน : โครงการพัฒนาภูมินิเวศ ชุมชนต้นแบบเกษตรกรรมยั่งยืน พื้นที่ชุ่มน้ำหนองอ้อมราชพงษา
ตำบลโคกหม้อ อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์
 
ชื่อเจ้าของผลงาน : นางสาวนภจร ศรีฉัตรสุวรรณ
 
          เนื่องจากน้ำท่วมเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในสภาพพื้นที่ลุ่มตามธรรมชาติ แต่ปัจจุบันการพัฒนา พื้นที่ชุมชนทั้งในเมืองและชนบท มีการใช้ประโยชน์ที่ดินไม่เหมาะสม ส่งผลให้เกิดการรุกล้ำพื้นที่รับน้ำและ ทางไหลของน้ำตามธรรมชาติ ทำให้มีพื้นที่รับน้ำลดลง รวมถึงปัญหาภัยแล้ง และน้ำเสียที่ทวีความรุนแรง มากขึ้น หน่วยงานและภาคส่วนต่างๆ ที่มีความเกี่ยวข้องในการบริหารจัดการน้ำ จึงได้กำหนดแนวทางในการ จัดการน้ำอย่างบูรณาการ เพื่อบรรเทาผลกระทบควบคู่ไปกับการส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาชุมชนสู่ความยั่งยืน
โครงการนี้เป็นโครงการสมมติ การดำเนินโครงการเป็นความร่วมมือระหว่างองค์การบริหารส่วน ตำบลโคกหม้อ และสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำเพื่อการเกษตร (องค์การมหาชน) ดำเนินโครงการร่วมกัน ในการกำหนดทิศทาง การจัดการพัฒนาชุมชน การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างมีส่วนร่วม พัฒนา คุณภาพชีวิต ส่งเสริมการอนุรักษ์ และใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างรู้คุณค่าและเกิดประสิทธิภาพ นำมาสู่การพัฒนาชุมชนที่มีความยั่งยืนได้

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. เพื่อเป็นโครงการตัวอย่างการบูรณาการการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ สามารถรองรับการเปลี่ยนแปลง ของสภาพอากาศและพลวัตของน้ำได้
2. เพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพเชิงนิเวศให้กับพื้นที่ชุ่มน้ำและพื้นที่เกษตรกรรม ส่งเสริมให้เกิดความหลากหลาย ทางชีวภาพ มีประโยชน์ด้านการบริการเชิงนิเวศ
3. เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชน ซึ่งเป็นแบบอย่างการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วม การเป็นต้นแบบโดยใช้แนวคิดการพัฒนาชุมชนยั่งยืน
4. เพื่อเป็นแหล่งเผยแพร่ความรู้ด้านภูมินิเวศชุมชน ได้แก่ ระบบนิเวศของพื้นที่ชุ่มน้ำ ระบบการเกษตร และพื้นที่เกษตรกรรมรูปแบบต่างๆ ให้กับผู้ที่สนใจได้มาเรียนรู้ ส่งเสริมให้เกิดการอนุรักษ์ทรัพยากร ฟื้นฟูและพัฒนาพื้นที่ได้อย่างเหมาะสม

รายละเอียดโครงการ

          พื้นที่โครงการมีขนาดทั้งหมด 1,439 ไร่ แบ่งออกเป็น พื้นที่เพื่อการศึกษาและวิเคราะห์โครงการ, พื้นที่การออกแบบโซนนิ่ง (Zoning) และพื้นที่จัดทำผังแม่บทและพัฒนาจนถึงขั้นรายละเอียดขนาด 365 ไร่
ประกอบด้วย ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ส่วนเรียนรู้ระบบนิเวศพื้นที่ชุ่มน้ำ ศูนย์พัฒนาเกษตรชุมชนโคกหม้อ แปลงสาธิตระบบเกษตรตามลักษณะทางภูมินิเวศ พื้นที่เรียนรู้การจัดการทรัพยากรน้ำชุมชนและโฮมสเตย์
แนวความคิดที่ใช้ในการวางผังและออกแบบโครงการ

          “Reconnecting River, Connecting People” เน้นการสร้างความเชื่อมต่อระหว่างพื้นที่บึงรูปแอก กับแม่น้ำสายหลัก โดยการใช้พื้นที่เกษตรกรรมซึ่งมีศักยภาพในการรองรับน้ำ เพื่อให้น้ำสามารถไหลผ่าน เปรียบได้กับทางน้ำล้น (Spillway) ช่วยเพิ่มความสามารถในการผลิตเชิงนิเวศให้กับพื้นที่เกษตรกรรมซึ่ง เป็นรากฐานของคนในชุมชน รวมถึงส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการช่วยดูแลทรัพยากรธรรมชาติ การพัฒนาดิน ป่า น้ำ และคน ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาชุมชนให้เกิดความยั่งยืนได้

คำสำคัญ (Keywords)

Sustainable Community, Water Resources Management, Agricultural Systems, Agro-Tourism,

Resilient Landscape